Geçtiğimiz günlerde resmi gazetede yayımlanan bir karar hem ulusal hem de milletlerarası basında hayli dikkat cazibeli bulundu. Karara nazaran, Katar Hava Kuvvetlerine bağlı 36 jet ve 250 askeri işçi, Genelkurmay Başkanlığı tarafından belirlenecek Türkiye’deki askeri üslerde konuşlanabilecek.
Yine mutabakata nazaran, iki ülke ortasındaki bu muahede 5 yıl boyunca geçerli olacak.
Peki, Katar Hava Kuvvetlerine bağlı ögelerin Türkiye’de konuşlanması ne manaya geliyor?
Öncelikle bu kadar kıymetli bir muahedenin imzalandığı Katar ile Türkiye ortasındaki ilgilere bakmakta fayda var. LNG ihracatçısı Katar ile Türkiye ortasındaki bağlantıların doruk noktaya ulaşması, 2017’de başlayan Körfez krizi ile yaşandı.
Körfezin en küçük ülkelerinden biri olan Katar, “terör kümelerini desteklemek” ve “İran ile yakın ilişkiler” ile suçlanıyordu. 2017’de Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır Katar ile tüm diplomatik ilgilerini kesti ve ekonomik ambargo uygulamaya başladı.
Türkiye ise, Katar’a takviye çıkarak, birtakım besin ve temel gereksinim gereçlerini hava yoluyla bu ülkeye gönderdi.
Körfezde yaşanan kriz, iki ülke ilgilerinin siyasi, ekonomik ve askeri alanda gelişmesine imkan sağladı. O denli ki, iki ülke ortasında imzalanan “Askeri Eğitim, Savunma Sanayi ile Katar Topraklarında TSK’nın Konuşlandırılması Konusunda İş Birliği Anlaşması” 2015 yılında yürürlüğe girdi. Fakat TSK ögeleri Katar’a krizin ardından ulaştı.
Diğer taraftan TSK ögelerinin Katar’a konuşlanmasından sonra bir mutabakat daha yapıldı. Bu mutabakat ile Katar Buyrukluğu Hava Kuvvetlerine ilişkin kargo uçakları müşterek olarak kullanılabiliyor. Katar’ın elinde taşıma kapasitesi ve menzil bakımından Türkiye’de var olanlardan çok daha üstün olan C-17 Globemaster III uçakları var.
Bu uçakları ile gerek Katar’a gerekse de Libya üzere uzak bölgelere TSK ögelerinin taşınması sağlandı. Katar ilişkin askeri uçakların Türk hava alanını kullanmaları kolaylaştırıldı.
TRT Haber’e konuşan Havacılık Araştırmacısı Cem Doğut, yeni mutabakat ile ilgilerin bir üst düzeye çıktığını düşünüyor. Muahedenin muhtevasına bakıldığında konuşlanacak ögelerin savaş uçakları olacağına dikkat çeken Doğut, şöyle devam ediyor;
“Daha evvel kargo taşımak ya da eğitim gayesiyle ülkemize gelen Katar uçakları artık makul mühletler için ülkemizde konuşlandırılabilecek. Bu mutabakat ile bize karşı muhtemel bir hasmane tavırda Katar askeri ögelerinin Türkiye’de konuşlanmasını bekleyebiliriz”
Peki, Katar’dan hangi ögeler Türkiye’de konuşlanacak?
Anlaşmanın resmi gazetede yayınlanmasının ardından bilhassa milletlerarası medyada Katar’ın Fransa’dan aldığı Rafale savaş uçakları gündeme geldi. Fransız Dassault firması tarafından üretilen Rafale uçakları, Türkiye’nin bir müddettir gerginlik yaşadığı Yunanistan’ın da elinde bulunuyor.
İşte, Katar’ın hangi ögeleri konuşlandıracağı konusu da bu noktada çok değerli bir detay olarak önümüze çıkıyor.
Esasen, Katar’a ilişkin Rafale uçakları birinci kere, Memleketler arası Anadolu Kartalı – 2021 Eğitimlerinde Konya’ya gelerek Türk hava ögeleriyle müşterek eğitimlere katıldı.
Cem Doğut, Anadolu Kartalı Eğitimleri ile başlayan bu öğrenme sürecinin Katar Rafale uçaklarının ülkemizde konuşlandırılması ile bir üst düzeye çıkacağını dikkat çekerek, kelamlarını şöyle sürdürüyor;
“Komşumuz Yunanistan’ın satın aldığı Rafale uçaklarına karşı geliştirmemiz gereken taktikler için, uçağın kabiliyetlerini tam manası ile öğrenmek çok değerli. Mümkün bir çatışmada taraf olacaklarını sanmıyorum ancak karşı tarafın bir atak yapmadan evvel düşünmesini sağlayacağı ortada.”
Rakip ögeler hakkında bilgi düzeyimizi artırır mı?
2021 yılının başında Yunanistan, Fransa ile Rafale savaş uçaklarının alımı için bir muahede imzaladı. Kelam konusu mutabakat Atina’nın 6 yeni ve 12 de modernize edilmiş Rafale satın almasını öngörüyor. Lakin daha sonra Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Atina’nın Fransa’dan temin edeceği Rafale tipi savaş uçağı sayısının 18’den 24’e çıkarılacağını duyurdu.
Yunanistan’ın bu adımlarına karşı elimizdeki kabiliyetleri artırmak kadar eğitim ve rakip ögeler hakkındaki bilgi düzeyimizi geliştirmek de değer kazanıyor.
Bu çerçevede Katar ile yapılan bu muahede Türkiye için değerli bir kazanım olarak görülüyor.
Ancak yeniden de ihtiyatlı olmakta yarar var. Cem Doğut da muahedede şimdi ayrıntıların bilinmediğine işaret ederek, kelamlarını şöyle sürdürüyor;
“Elbette şunu unutmamak lazım, muahede yapıldı lakin ayrıntılarını şimdi bilmiyoruz. Katar’ın envanterinde farklı modellerde uçaklar mevcut. Bunların hangileri ve kaç adedi burada konuşlanacak kısmı da çok kıymetli. Uçakların Rafale olması bizim için elbette daha değerli. Bu muahede aslında Katar Buyrukluğu Hava Kuvvetleri için de değerli bir kazanım olacak. Nicelik olarak olmasa da nitelik olarak bölgenin en güçlü hava kuvveti ile eğitim yapma, deneyiminden yaralanma imkanına sahip olacaklar.”