İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesinde 1997’de açılan kursta harik yapmayı öğrenen, 1998’den bu yana da usta öğretici olan Yılmaz, ülke genelinde düzenlenen fuar ve şenliklere katılarak mesleğini tanıtıyor.
Keçi kılı ve kendir kullanarak tamamını el işçiliğiyle yaptığı harikin taban, iç ve dış kısımlarına çuvaldızla yaklaşık 2 bin 500 dikiş atan Yılmaz, bir çift ayakkabıyı 5 günde tamamlayabiliyor.
Artık halk oyunları şovlarında ve konutların şark köşelerinde süs olarak kullanılan yöresel ayakkabıyı üreterek ailesini geçindiren Yılmaz, yeni ustalar yetiştirerek kentin en kıymetli kültürel bedellerinden birini gelecek jenerasyonlara aktarmak istiyor.
Yılmaz, AA muhabirine, Bitlis’e mahsus “harik”in üretiminin sıkıntı olduğunu ve emek gerektirdiğini söyledi.
Ayakkabının ham unsurunun keçi kılı ve kendirden oluştuğunu lisana getiren Yılmaz, şöyle konuştu:
.
“Kendiri ipe dönüştürüp ayak numarasına nazaran hazırladığımız tabanların dikişlerini çuvaldızla atıyoruz. İç ve yan dikişlerin akabinde taban oluşur. Keçi kılından yaptırdığımız patikleri de tabana dikerek nakışlarını ve bağcıklarını yaparız. Bu süreçler en az 5 gün sürüyor. Yöre halkı geçmişte ellerindeki materyal ve imkanlarla harik yapmış. 600 yıl kullanılan harik, 1950-1960’lı yıllarda daha güçlü ayakkabıların üretilmesiyle kıymetini yitirmeye başlamış, 1970-1980’li yıllarda ise unutulan bir sanat haline gelmiş.”
.
Lise öğrencisiyken arkadaşlarıyla kursa katıldığını, bir yıl sonra ustasının mesleği bırakarak kentten göç ettiğini anlatan Yılmaz, işi öğrettiği kursiyerlerin de mesleğin zorluğu, pazar ve materyal bulma ezasından ötürü devam etmediğini belirtti.
Mesleği yaşatan son usta olduğunu tabir eden Yılmaz, “Arkadaşlarım ve ustam üzere bıraksaydım, harik bugüne gelmeyecekti. Kişisel uğraşlarla 25 yıldır bu mesleği sürdürüyorum. Siparişleri karşılıyorum. Kültür ve Turizm ile Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüklerine bağlı kurslar açıyorum. Onların dayanağıyla meslek ayakta duruyor.” dedi.
.
‘HARİK DE SON DEMLERİNİ YAŞIYOR’
Geleneksel sanatların tümünde kursiyer külfetinin yaşadığını anlatan Yılmaz, şunları kaydetti:
.
“Günümüz ayakkabıları daha kullanışlı ve ucuz. Beşerler buna istek etmiyor. Teknolojinin gelişmesi, kullanılan materyallerin farklılaşmasıyla klâsik sanatların eserleri tercih edilmiyor. Yaptığımızı satamıyoruz. Kursiyerler uzun uğraş vererek yaptığı ayakkabıyı satamıyor. Bu nedenle sanat gelişmiyor ve günden güne unutuluyor. Harik de son demlerini yaşıyor. Hem sanatı yaşatmak hem de geçimini sağlamak hedefiyle araçlara ve bayanların çantalarına takılabilecek süs hedefli minik harikler üretiyorum.” AA