Bakan Kurum, Mısır’ın Şarm El Pir kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 27. Taraflar Konferansı’nda (COP27) , bir küme gazeteci ile bir ortaya geldi. Kurum, Ulusal Katkı Beyanının ayrıntılarını anlattı.
COP 27 Konferansı’nda iştirakçi ülkelerin mevkidaşlarıyla ikili görüşmeler gerçekleştirdiğini belirten Bakan Kurum,“Bu sürece oldukça aktif, verimli, iştirak sağlamaya uğraş gösteriyoruz. Hem yapmış olduğumuz işleri anlatıyoruz hem de gelecek ile ilgili projelerimizi paylaşıyoruz.” dedi.
Bakan Kurum, COP toplantılarında, BM Kyoto Kontratı, Paris Muahedesi görüşüldüğü, belirli kararların alındığı, uygulamaların yapıldığı, bilgi, deneyim paylaşımlarının olduğu, ülkelerin bu manada gayelerinin, projelerinin burada istişare edildiğini anlatarak, “O manada bizim için değerli. Paris Anlaşması’nı biz meclisimizden geçirdik. Cumhurbaşkanımızın kararıyla da 2023 net sıfır emisyon ve kalkınma döngüsel yeşil iktisat anlayışıyla gayemizi ortaya koyduk. Bu gaye doğrultusunda da çalışmalarımız başladı” tabirlerini kullandı.
“ÜLKENİN KALKINMASINA PÜRÜZ OLMAYACAK ANLAYIŞLA BU SÜRECİ YÜRÜTECEĞİMİZİ BEYAN ETTİK”
Türkiye’nin 30 Eylül 2015 tarihinde niyet edinmiş ulusal katkı beyanı olduğunu anımsatan Bakan Kurum, “2015’te BM İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı sekretaryasına sunduk ve senaryoya nazaran 2030’da emisyonlarımız 1 milyar 175 milyon ton olacaktı. 1 milyar 175 gerçekleştirmeyeceğiz, 929 milyon ton gerçekleştireceğiz dedik. Artıştan yüzde 20 bir azalış. Zira biz gelişmekte olan bir ülkeyiz. En yüksek emisyonlarımıza ulaşmadık. Hasebiyle gelişeceğimiz için esasen Paris Mutabakatına da imza atarken ülkenin kalkınmasına mani olmayacak anlayışla bu süreci yürüteceğimizi beyan ettik. Emisyonlara baktığımızda geçmişle alakalı bin 750-2019 ülke emisyonlarına baktığınızda ABD’nin yüzde 24,8 emisyon ürettiğini, AB’nin yüzde 17’sinin, Çin’in yüzde 13 emisyon ürettiğini, Türkiye’nin tarihi sorumluluğu yok denecek kadar az yüzde 0.6. Dünyayı kirletmedik” formunda konuştu.
“TAAHHÜDÜMÜZÜN YÜZDE 21 ALTINDAYIZ”
Türkiye’nin sera gazı emisyonları konusunda bilgi veren Bakan Kurum, “2020 yılında 523 milyon ton emisyon üretmiş oluyoruz. Referans senaryolarına baktığımızda daima referans senaryolarının altındayız. 2020’de 599 milyon ton olması gerekirken gerçekleşen 506 milyon ton. Taahhüdümüzün yüzde 21’in altındayız. Kişi başına düşen 6,3 ton emisyon üretmiş oluyoruz.” dedi.
“SEKTÖRLERE NAZARAN EN BÜYÜK HİSSESİ YÜZDE 70,2 İLE GÜÇ KAYNAKLI EMİSYONLARI OLUŞTURUYOR”
Sektörlere nazaran en büyük hissesi yüzde 70,2 ile güç kaynaklı emisyonların oluşturduğunu söyleyen Bakan Kurum, “Yüzde 14 tarım, yüzde 12,7’de endüstriyel süreçler ve yüzde 3.1’de atık bölümünün emisyonları oluşturduğunu görüyoruz. Bu manada da açıkçası bizim 2053’e ulaşabilmemiz bilimsel bilgiler ışığında da yedi bölümü içeren sanayi, turizm, ulaşım kesimlerini içeren hoş bir çalışma yaptık. Bütün bakanlıklarımız ile bu çalışmayı gerçekleştirdik. Bu çalışmalarla birlikte genel şurada yeni emisyonlarımızı taahhütlerimizi sunduk. Bunu yaparken de iklim şurasını düzenledik. Bütün dalların katıldığı, orada bilimsel olarak sivil toplum örgütlerinin, akademisyenlerimizin, hocalarımızın fikirleri tartışıldı. O tartışma çerçevesinde 217 karar aldık. Bu karar da aslında bizim çalışmalarımızın altlığı oldu. Bu çerçevede ulusal katkı beyanımızı güncelledik. Zira 2053’te net sıfır emisyon gayesini yakalayacaksak, bu çerçevede de katkı beyanı ile alakalı güncellememizi bir an evvel yaparak, kararlılığımızı da gösterebilmemiz gerektiğini düşündük” biçiminde konuştu.
“ULUSAL KATKI BEYANI GÜNCELLEMESİ İLE UZUN DEVİRLİ İKLİM STRATEJİLERİNİ DE HAZIRLADIK”
Ulusal Katkı Beyanı güncellemesi çalışmaları ile birlikte uzun periyotlu iklim stratejilerini de hazırladıklarının altını çizen Bakan Kurum, “Bunları da iklim kanununa ekleyeceğiz. İklim kanunu ile birlikte yapılacak çalışmaların altlığı oluşacak. Bu altlık ile birlikte de bütün dallar bu çerçevede atacağı adımları iklim kanununun vereceği finansal dayanaklarla gerek emisyon ticaret sisteminin hayata geçmesi ile topyekun bu çabayı sürdürmüş olacağız. Bu manada da katkı beyanı çalışmalarını, yedi dalımızı içine alan ve kalkınma planımıza da koyduk, 2020-2025 kalkınma planımızın içeriğinde ulusal katkı beyanımız ve ülkemizin yeşil dönüşümü bu manada tevcih edildi” dedi.
“2030’DA AZAMÎ EMİSYONUMUZUN 695 MİLYON TON OLMASI MAKSADIYLA ÇALIŞMALARIMIZI YÜRÜTECEĞİZ”
Ekonomi genelinde 7 emisyon azaltım kesimi çalışıldığını belirten Bakan Kurum, “Enerji, tarım, sanayi, bina, atık, ulaştırma emisyon üreten AKAKDO yutak alan aslında. AKAKDO yutak alan da emisyonu yutuyor. Bu kadar üretiyorsanız bir yerde de yutmanız gerekiyor. Bu manada da çalışmalar yürütülüyor. Bu manada 22 kurumumuz bizim iklim değişikliği koordinasyon kurulu çerçevesinde fikirlerini, tekliflerini bizlerle paylaştılar. Genel heyette verdiğimiz taahhüdü 2030 yılı için 1 milyar 175 milyon tondan artıştan yüzde 21 gayemizi yüzde 41’e çıkardık. Bu sayede 2030’da azamî emisyonumuzun 695 milyon ton olması gayesiyle çalışmalarımızı yürüteceğiz. Yani eski taahhüdümüzün neredeyse 2 katı bir oranla 500 milyon ton yalnızca 2030 yılında emisyonu azaltmış olacağız. Hasebiyle 2030’a geldiğimizde 695 milyon ton emisyon üretmeyi, 2038 yılında da emisyonların en yüksek düzeyine gelmesini planlıyoruz. Pik emisyonlarımız da 2038 yılında görmeyi planlıyoruz. Azamî tarihler, onun altında da gerçekleştirmek için çalışacağız. 2038 yılı ile birlikte emisyonlarımız artık artıştan azalış değil büsbütün pik yaptığı emisyonların azalması ile birlikte aşikâr bir düzeye getireceğiz. Yutak alanlarımız ile birlikte de emisyonlarımızı sıfır emisyon haline getirecek adımı da atmış olacağız” sözlerini kullandı.
“KULLANILACAK MATERYALLER İKLİM DOSTU”
Yeni yaptıkları projelerde iklim değişikliğine ahenk ve uyum çerçevesinde yürüttüklerinin altını çizen Bakan Kurum, “Aldığımız kararları binalarda, atık bölümünde, endüstride bundan sonra adımları iklim dostu gereçlerle, ısı yalıtımıyla, yenilenebilir gücün kullanımı ile attığımız için olması gereken düzeylere çekiyoruz. Kullanılacak materyallerin iklim dostu olması, daha ilerde bunların mecburî hale getireceğiz. Yenilenebilir gücün sanayi tesislerinde, binalarda kullanılmasını mecburî hale getirdik. Bu oranları da giderek artıracağız. 2038’de pik yaptıktan sonra da azalacak. Hasebiyle inşa faaliyetlerinde de emisyonun azaltılması için gerekli çabayı vermiş oluyoruz” dedi.
“BİRÇOK YATIRIMIZI DAHA YENİ YAPIYORUZ”
Türkiye’nin, gelişmekte olan bir ülke olduğunu belirten Bakan Kurum, “Birçok yatırımızı daha yeni yapıyoruz. Altyapımızı tamamladık ancak sanayileşmemiz noktasında, Sayın Cumhurbaşkanımızın da yatırım, istihdam, üretim siyasetinin aslında en kıymetli altlığı bizim bu süreçteki öteki ülkelere göre bu yatırımların tahminen bir kısmını yeni yapıyor olmamız. Hasebiyle bunu da yeşil dönüşüme, iklime hassas yaptığımızda ve döngüsel iktisat anlayışıyla yaptığımızda bu farkındalık ortaya çıkacak. TOGG’la, elektrikli araç tarihine baktığınızda biz de bu teknolojiyi yakalamış bir ülkeyiz. Biz bütün dallarımızla, ulaşımda, tarımda, turizmde, endüstride, binalarımızda bu dönüşümle birlikte hareket ettiğimizde o, gelişmiş ülke gayemiz, yani tüm dünya ekonomileri ortasında birinci onda olma gayemizi daha süratli gerçekleştirebilme imkanına erişeceğiz.” dedi.
“ÇEVRENİN, TABİATIN, TABİATIN KORUNDUĞU BİR ANLAYIŞLA DA BİZ KALKINMAMIZI SÜRDÜRECEĞİZ”
“Biyoçeşitliliğin korunduğu, insanın merkeze alındığı, etrafın, tabiatın, tabiatın korunduğu bir anlayışla da biz kalkınmamızı sürdüreceğiz” diyen Bakan Kurum, “Bu farkındalıklarla hareket ediyoruz. Yani yeni fosil yakıtlardan güç üretelim diye değil, daha çok yenilenebilir güçten üretelim. Bu manada da Avrupa’nın beşincisi dünyanın on ikinci ülkesi konumundayız. Kurulu gücümüzün yaklaşık yüzde 54’ünü yenilenebilir güçten karşılıyoruz. Bu yüzden bu bahis hassas. Çocuklarımıza bırakabileceğimiz en kıymetli miras” halinde konuştu.
“2026 YILINDA YAPILACAK COP31 İÇİN ADAYLIĞIMIZI İLAN ETTİK”
COP 31. taraflar konferansına Türkiye’nin adaylığını ilan ettiklerini belirten Bakan Kurum, “Çünkü bizim geçmişimize de baktığınızda birçok insani dorukta, COP toplantılarında, habitat toplantılarında ülkemiz sahiden çok hoş mesken sahipliği yaptı. Çok hoş tertipler yaptı. COP 31 toplantısını da ülkemizde yapılması talebini, tüm dünya ülkelerine genel konseyde paylaştık. Aday olduğumuzu belirttik. İkili görüşmelerimizde COP31’e adaylık müracaatımız olumlu karşılandı. Adaylığımız konusunda ülkelerden dayanaklarını istiyoruz, 2026 yılında yapılacak COP31’i ülkemizde düzenleme isteğimizi iletiyoruz” dedi.
“ASLOLAN DÖNGÜSEL İKTİSAT ANLAYIŞI”
Depozito sistemi vakitle alışkanlık kazanacağının altını çizen Bakan Kurum, “Eğitim müfredatına girdi. Vakitle bunların hepsi olacaktır. Aslolan burada döngüsel iktisat anlayışı, ‘al kullan at’ değil, ‘al kullan dönüş’tür. Bu her şey için geçerli. Bizim artık hayat halimizi iklim değişikliğine uyumlu hale getirmemiz gerekiyor. Bir sefer biz kendimiz uyumlu olmalıyız. Sonradan kentler, altyapı, sanayi, dallar uyumlu hale gelecektir. Bu farkındalığı daima birlikte koymamız lazım. Plastik poşet, sıfır atık uygulamaları aslında bunu değerli adımıydı, depozito da bunun bir öteki adımı olacak. Bu yıl 7 bin makineyi tüm Türkiye’de depozito makinelerini ve iade noktalarını koyacağız. Geri dönüşüm oranlarımızı da artıracağız. Şu an yüzde 27’lerde, 2030’da yüzde 50-60’lara çıkarma gayemiz var. Bu amaç doğrultusunda çalışmalarımızı yapacağız. Depozito, plastik poşet, sıfır atık, yalnızca kendi alanında döngüselliği tabir etse de aslında sıfır atık projesi bugün ekolojik koridoru da etkiliyor, denizlerdeki kirliliği de temizlemek üzere çalışmalar içeriyor. Yürüyüş yolunu bisiklet yolunu da içeriyor. Hayat kültüründe artık bu öncelikleri bizim öne koymamız ve ona nazaran doğal kaynaklarımıza, etrafımıza sahip çıkmak zorundayız. Bunların hiçbiri sınırsız değil. Giydiğimiz kıyafette de bu kıyafeti üretirken 2 bin 700 litre suyun kullanıldığı şuuru ile hareket etmeliyiz. Bir taraftan nüfusumuz artacak, kaynaklar sonlu. Hasebiyle yutak alanlarımızı artırmak zorundayız. Emisyonları bir yere indireceğiz lakin yutak alanlarla da onu eşit hale getirmemiz lazım. Yeşil alanlar, ormanlarımız, denizlerimiz, göllerimiz, ırmaklarımız. Münasebetiyle orayı da korumak, kollamak zorundayız” dedi.
“ALIŞKANLIKLARIMIZI HER ALANDA DEĞİŞTİRMEK ZORUNDAYIZ”
Bakan Kurum alışkanlıkların değiştirilmesi gerektiğini söyleyerek, “Yapay besinlere gidelim diye bir şey kelam konusu değil. Kent efsanesi biraz. Alışkanlıklarımızı gözden geçirmeliyiz. Köyümüze dönelim yani. Çok aslında ileriye gitmeye gerek yok. Köyümüze gidip baktığımızda eski ömrümüze aslında bir döngüselliğin olduğunu görürsünüz. Yani hayvandan süt alırsınız, sütü tereyağı yaparsınız, otları hayvana verirsiniz, hayvanlardan çıkan atığı tezek yaparsınız, yakıt olarak kullanırsınız. O kadar ürkütücü bir tablo olmayacak. Bu çabayı vermezsek yaşanacak bir yerimiz kalmayacak. O yüzden bu çabayı vermek zorundayız, alışkanlıklarımızı her alanda değiştirmek zorundayız” dedi.
“2023 YILI İTİBARİYLE EMİSYON TİCARET SİSTEMİNİ HAYATA GEÇİRECEĞİZ”
Bakan Kurum, iklim kanunu ile birlikte emisyon ticaret sisteminde altyapı oluşturmuş olacağını belirterek, “Bu yıl sonu hayata geçireceğiz. 2023 yılı itibariyle de emisyon ticaret sistemi uygulamalarına başlayacağız. Borsada süreç görecek, fazla emisyon üretenlerin cezalandırılacak. Yeniden iklim değişikliği ile gayret eden yani döngüsel iktisat anlayışı ile yatırım yapan üreticilerimize finans takviyelerimiz olacak. Bu da çok çok değerli. Hem memleketler arası finans kuruluşlarından elde ettiğimiz hem de ülkemizin kalkınma planında yer alan anlayış ile artık bütçemizde yatırım yapanların finansa erişimi daha kolay ve güçlü olacak. Aslında AB ile ticaretimizi de yaptığımızı düşündüğünüzde, ticaretin yüzde 50’den fazlası AB ülkelerine gidiyor. Orada da bu türlü bir değişim kelam konusu. Şu an bizim üreticimiz bu durumdan epeyce şad. Onlar da bizimle birlikte bu dönüşümü gerçekleştirmek istiyorlar” formunda konuştu.
“TARİHİ SORUMLU OLANLARIN ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMASI GEREKİYOR”
Paris Muahedesi ile kıymetli bir finansman dayanağını sağladıklarını belirten Bakan Kurum, “3 milyar 157 milyon dolarlık mutabakat mutabakatımızı yaptık. Bugün iklim fonu ne kadar toplandı deseniz, aslında 3 milyar 157 milyon dolar tahminen hiçbir ülke almamıştır. Burada önemli manada bir dayanak aldık. Bunu da iklim değişikliği ile çabamızda kullanıyoruz. Tüm kesimleri içeriyor. Münasebetiyle kırılgan ekonomilere dayanak verilmesi noktasında, Pakistan’da sel oldu suyun akacak bir yeri yok, insanları çadırını kuracak bir yeri yok. Kırılgan ekonomilere tüm dünya ülkelerinin bu sellerle, bu afetlerle birlikte dayanak olması gerektiğini ifada ettik. Bu manada kimsenin geride bırakılması gerçek değil. Bu ülkelerin finansal kapasitesi ve gücü bu durumu ortadan kaldırmaya yetmiyor. Tüm dünya ülkelerinin finansman takviyesi sağlaması gerektiğini söyledik. Tarihi sorumlu olanların elini taşın altına koyması gerekiyor. İnsani bir vazifedir” dedi.
“ENERJİ MUHTAÇLIĞIMIZI KARŞILAYACAK VE KENDİ KENDİNE YETECEK BİR ÜLKE OLMAK ZORUNDAYIZ”
“Yenilenebilir güç noktasında çok uygun durumdayız” diyen Bakan Kurum, “Kurulu gücümüzün yüzde 54’ünü yenilenebilir güçten karşılıyoruz. Bu mevzuda yeni yatırımlarımızı da yapacağız. Ulusal katkı beyanı sunarken, 2053’teki net sıfır emisyon gayemize uyumlu bir halde hazırlanıyoruz. Yani bu amacı sonuçta 2053’te yakalamak zorundayız. Bunu yakalamak için de fosil yakıtların kullanılmasının azaltıldığı, yenilenebilir güç kaynaklarının, yeni hidrojen teknolojilerinin yaygınlaştırıldığı bir güç siyaseti ile bu çalışmaları Güç Bakanlığımız yürüttü. Uyum şurasında aldığımız karar nispetinde de bu emisyonlarımızı ve taahhütlerimizi bildirmiş olduk. Aslında bizim şu an yeni bir fosil yakıt kaynaklı güç üretim tesisimiz kelam konusu değil. Dünyada da finansmana erişim noktasında fosil yakıtlarla alakalı zati bir finansman kelam konusu değil. Biz tabi ki güç gereksinimimizi karşılayacak ve kendi kendine yetecek bir ülke olmak zorundayız. Aslında her alanda kendi kendine yeten bir ülke olmak zorundayız. Fosil yakıtlardan şu tarihte çıkacağız üzere telaffuzlar birtakım ülkeler yapsa da, o yapan ülkelere baktığınızda aslında hem tarihi sorumlulukları hem de kömürden elde ettikleri güç oranları bizim ülkemizin kat ve kat üzerinde. Münasebetiyle bizim orada rastgele bir tehlikeli durumumuz kelam konusu değil. Lakin vakit içerisinde bu fosil yakıt kullanımını da azaltacağız” sözlerini kullandı.