Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), muhtemel tehditlere karşı Türkiye’nin açık denizlerdeki gücüne güç katacak, açık denizdeki düşük frekanslı ses dalgalarını, uzak aralardan tespit edecek yeni sonar projesi için çalışmalara başladı.
Milli Savunma Bakanlığı(MSB) ile yürütülen proje, askeri gemilere entegre edilebilecek. Türkiye, prototip üretimleri başlayan projeyle bu teknolojiye sahip az sayıda ülkeden biri olacak. Bütünleşik sonar sistemi, ulusal güvenliğe olduğu kadar iktisada de önemli katkı sağlayacak. Sistemin dost ve müttefik ülkelere ihracatı Türkiye’ye büyük bir rekabet üstünlüğü getirecek.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, sonarın geliştirildiği Kocaeli-Gebze’deki TÜBİTAK MAM’ı ziyaret etti. Ziyarette Varank’a TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal eşlik etti. TÜBİTAK MAM bünyesinde faaliyet gösteren Sualtı Akustik Laboratuvarı’nda incelemede bulunan Varank, Bütünleşik Sonar Sistemi Geliştirme Projesi’ne ait yetkililerden bilgi aldı.
Varank, daha sonra yaptığı açıklamada, laboratuvarın Türkiye’ye kazandırılmış ve en yüksek kabiliyetlere sahip birinci su altı akustik laboratuvarı olduğunu, burada bilhassa Ulusal Savunma Bakanlığı ve Deniz Kuvvetlerinin gereksinimi olan eserlerin geliştirilip üretildiğini söyledi.
Türkiye’nin Ulusal Gemi Projesi’nde (MİLGEM) su altı sonarlarını TÜBİTAK MAM olarak geliştirdiklerini ve gemilere taktıklarını belirten Varank, “Şimdi yeni bir boyuta geçiyoruz. Yeniden Ulusal Savunma Bakanlığımız ile birlikte düşük frekansta çalışan çok daha güçlü, çok daha kabiliyetli bir sonarı geliştirmeye başladık. Bu yeni ulusal sonar, Türkiye’nin MİLGEM’i için geliştirilen birinci ulusal sonar projesinde olduğu üzere yeni inşa edilecek TF-2000 Hava Savunma Harbi Muhribi’nde kullanılacak ve Türkiye’ye çok önemli kabiliyetler kazandıracak.” dedi.
“YAZILIM TARAFI BİLGEM’DE”
Varank, projenin bu yılın başında başladığına işaret ederek, belirlenen müddet 3 yıl olmasına karşın 2 yılda tamamlanarak savunma endüstrisine katkı yapacağını lisana getirdi.
Projede, TÜBİTAK BİLGEM ile çalışıldığı bilgisini veren Varank, şunları kaydetti:
“Onlar da bu işin yazılım tarafını bir ortaya getiriyorlar. Bu proje birçok birincisi başlatacak. Burada hem donanım tarafı hem de yazılım tarafıyla çok önemli kabiliyetler kazanmış olacağız. Daha evvel ürettiğimiz sonarlarda birtakım eserleri yurt dışından tedarik etmek mecburiyetinde kalıyorduk. Dizaynlarını biz yapmış olsak bile bunları ürettirip ithal etmek mecburiyetinde kalıyorduk. Bu projenin bir öbür özelliği de işte burada kullanılan başta seramik gereçler olmak üzere bu eserlerin tamamının kendimiz tarafından geliştirilmesi ve üretimlerinin de burada yapılması, daha sonra bunların yazılım tarafındaki entegrasyonunun da BİLGEM ile yapılması.”
Varank, TÜBİTAK’ın Türkiye’de araştırma ve geliştirmenin hamisi bir kurum olduğuna dikkati çekerek, sivil, askeri teknolojiler, sıhhat teknolojileri üzere her alanda Türkiye’deki AR-GE faaliyetlerini desteklediklerini ve projeler gerçekleştirdiklerini anlattı.
TÜBİTAK’ın savunma endüstrisinde, su altında, akustikte bu kabiliyeti kazanmış olmasıyla dost ve müttefik ülkeler için tedarikçi pozisyonuna gelmesinin, ülkenin geldiği noktanın görülmesi açısından değerli olduğunu vurgulayan Varank, “Biz yalnızca insansız hava araçlarında değil, birçok eserimizle dünyada en çok aranan, talep edilen ülkelerden bir tanesiyiz. Bize yurt dışından gelen her heyet, kesinlikle savunma endüstrisi alanında çalışan firmalarımızı, enstitülerimizi gezmek istiyor. TÜBİTAK MAM ve BİLGEM çok önemli bir kabiliyet elde etti. Bunu hem ülkemize yararlı olacak formda kullanacağız hem de dost ve müttefik ülkelerle bu teknolojilerimizi paylaşacağız.” diye konuştu.
“SİVİL KULLANIMI DA VAR”
TÜBİTAK Lideri Mandal da savunma endüstrisinin rekabet üstünlüğü manasında çok kritik olduğunu lakin sonar sisteminin sivil kullanımının da mümkün olduğunu söz ederek, “Özellikle Türkiye üzere bir ülkede boğazların güvenliği, kıyı şeritlerinin güvenliği açısından bakıldığı vakit ulusal güvenliğin ötesinde, ülkemizin kara sularındaki sivil güvenlik manasında da kıymetli olacağını düşünüyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
MİLGEM Projesi’nde dizaynlarını yaptıkları seramik gereçleri üretmek için yurt dışına gönderdiklerini belirten Mandal, artık ise seramik materyalin dizaynını ve üretimini kendilerinin yaptığını bildirdi.
Mandal, projenin yazılım ve arayüzlerinin de TÜBİTAK BİLGEM tarafından gerçekleştirildiğini kelamlarına ekledi.
“ALANINDA BİRİNCİ VE TEK”
Sualtı Akustik Laboratuvarı Kıdemli Başuzmanı ve Proje Yöneticisi Dr. Alper Biber, denizaltılara yönelik Türkiye’nin birinci sualtı akustik uygulamasını MİLGEM’de gerçekleştirdiklerine işaret ederek, bu proje kapsamında test altyapısı olarak laboratuvarın kurulduğunu anlattı.
Laboratuvardaki havuzda 1-500 kHz frekansında tüm elektro akustik dönüştürücülerin testlerini, karakterizasyonlarını yapabildiklerini vurgulayan Biber, havuzun Türkiye’de alanında birinci ve tek olduğunu söyledi.
Biber, MİLGEM’in akabinde yeni başladıkları Bütünleşik Sonar Sistemi Geliştirme Projesi ile daha düşük frekansta, farklı platformlarla bütünleşik çalışabilen multistatik bir sonar sisteminin geliştirilmesini hedeflediklerine dikkati çekerek, “Projede iki farklı sonar sistemi geliştirilecek. Denizaltı Savunma Harbi Sonarı ile Küçük Maksat Tespit Sonarı ve bunların tüm test karakterizasyonlarını ve deniz testlerini bu proje içeriyor.” sözünü kullandı.
Projenin asıl hedefinin Türkiye’nin uzak denizlerdeki çıkarlarını gözeten bir sonar sistemi hazırlamak olduğunu bildiren Biber, “Bu da frekansın düşürülmesi manasına geliyor. Yani birinci MİLGEM’den sonra TÜBİTAK MAM olarak farklı bir gemi için farklı bir sonar sistemini bu projeyle ülkemize kazandırılmış olacağız.” dedi.
Türkiye’nin alanında birinci ve tek akredite kamu AR-GE laboratuvarı olan TÜBİTAK MAM Sualtı Akustik Laboratuvarı, ulusal ve memleketler arası seviyede çalışmalar yürütüyor.
Laboratuvar, sualtı akustik alanında “atanmış enstitü” olarak milletlerarası faaliyetlerine devam ediyor. Laboratuvarda donanmanın gereksinim duyduğu eserler geliştirilip üretiliyor.