Türkiye’nin örtü altı üretim merkezi pozisyonundaki Antalya’da kıyı bandındaki seralarda kış periyodu hasat dönemi açıldı. Ekim ayı prestijiyle başlayan yeni eserlerin hasadıyla birlikte domates, biber, salatalık, patlıcan üzere birçok eser ve çeşitlerinin fiyatları inişe geçti. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, toplam 800 bin dekarın üzerindeki Türkiye’deki toplam örtü altı üretim alanına bakıldığında 300 bin dekar ile Antalya birinci sırada yer alırken, bu kenti Mersin ve Adana takip ediyor.
15 EKİM’DE YENİ ESERLER ÇIKMAYA BAŞLADI
Seralarda 15 Ekim prestijiyle yeni eserlerin çıkmaya başladığını söyleyen Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) İdare Konseyi Üyesi Cüneyt Doğan, “Her türlü eser şu an çıkıyor diyebiliriz. Domates, patlıcan, biber çeşitleri, salatalık hepsi başladı. Domates fiyatları şu anda 10- 20 TL ortasında, domatesin çeşidi ve rengine nazaran değişiyor. Biber çeşitleri 15 liradan 40 TL’ye kadar. İhracatımız devam ediyor, Ukrayna, Rusya olsun savaşa karşın şu an talep var. Avrupa’ya tıpkı formda ihracat devam ediyor” dedi.
ÇEŞİDİNE NAZARAN FİYAT DEĞİŞİYOR
İhracatta domates fiyatının ortalama 16-17 lira civarında olduğunu belirten Doğan, günlük fiyatların borsa üzere değişebildiğine dikkat çekerek, “Şu an ihracata yazdığımız fiyat, domatesin çeşidine nazaran 15- 20 TL ortasında. Salkım domates ise 25 TL’ye kadar. Hangi domatesi aldığınıza bağlı. Bu yılki fiyatlar geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüksek, en az iki kat artış var. Fiyatların yüksek olması da gerekiyor, zira aşikâr fiyatın altına düşerse çiftçimiz para kazanmıyor, girdi maliyetlerimiz de çok arttı. Çiftçimizin önümüzdeki devirde tekrar üretim yapabilmesi için para kazanması gerekiyor” diye konuştu.
50 TL’Yİ KİMİ DOMATES ÇEŞİTLERİ GÖREBİLİR
‘Bu kış domates 50 TL olacak’ telaffuzunu kıymetlendiren Cüneyt Doğan, “Geçen sene nisan-mart aylarında salkım ve kimi çeşit domatesler 40 TL’ye kadar gördü. Bunun yanında 20 liraya da domates vardı. Artık tekrar birebir domatesler için 50 TL’yi göreceği söyleniyor lakin Antalya bazında baktığınızda bilhassa o para eden periyotlarda şubat, mart, nisan domatesin olmadığı, kış üretiminden çıkan domateslerin ekimine baktığımızda bu sene yüzde 50’ye yakın da artış var. Bu nasıl pazarı tesirler, ihracat talebi nasıl olur bilmiyoruz, bunu vakitle yaşayıp göreceğiz. Belirli fiyatların altına da bundan sonra düşmemesi gerekiyor, zira üreticinin para kazanması gerekiyor. Halkımız açısından baktığımızda pazara gittiğinde 5 liraya domates almak istiyor lakin bu saatten sonra mümkün değil. Maliyetlerin muhakkak bir düzeye gerilemesiyle mümkün olabilir” dedi.
DOMATES FİYATI DÜŞÜYOR
Örtü altı yeni devir eserlerin 10- 15 gündür Antalya’da Toptancı Hal’e gelmeye başladığını belirten hal esnafından Nevzat Akcan, “Hasat başladı, inşallah daima birlikte üreticisi, esnafı, ihracatçısı ve tüketicisiyle memnun olacağımız bir dönem geçer. Domates 15-20 TL bandındaydı, bugün 10-15 TL bandına geriledi. İhracatta da şu an talep var. Hatta Avrupa’daki doğal gaz derdinden ötürü üretim azalmasına bağlı talep var. Şu an eserler yeni çıktığı için Avrupa’ya inanılmaz, çok âlâ bir talep var. Kış aylarında ise büsbütün hava koşulları ve ihracata bağlı fiyatlar muhakkak olur. İhracata da muhakkak kısıtlama getirilmemeli, yoksa seneye paramızla alacak domates bulamayız. Bu yıl üretimde düşüş, zahmet yok” diye konuştu.
BULGARİSTAN HUDUDUNDA TIR’LAR YENİDEN GEÇEMİYOR
Antalya Ticaret Borsası (ATB) Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci, yeni dönemin başlamasıyla Antalya Hali’nde her türlü eserin mevcut olduğunu belirterek, Bulgaristan sonundaki Kapıkule’de, Bulgaristan’da daha evvel de yaşanan kendi iç problemleriyle alakalı TIR’ları bekletme olaylarıyla tekrar karşılaştıklarını açıkladı. Ekinci, “TIR’lar 10-20 kilometre kuyruklar oluşturuyor. Bu kuyruklar nedeniyle sevkiyatta külfet yaşıyoruz. İnşallah devletimiz bunu da aşacaktır. Bulgar kapısında kendi meselelerinden kaynaklı, daha evvelki yaşanan bir olaydı ve devam ediyor. Bir TIR’ı 2-3 gün tutuyorlar ve zerzevatın çabuk bozulması demek” dedi.
DOMATES 50 TL’Yİ GÖRMEZ
Girdilerin yüksek olmasına bağlı eser fiyatlarındaki artışlara ve Ukrayna-Rusya savaşı kaynaklı bu iki pazara yönelik ihracat problemlerine da değinen Ekinci, kış periyodu için domatesin 50 TL’yi görmeyeceğini kaydetti. Ekinci, “Zaten Hollanda firmaları buraya salkım domates için gelmişlerdi, bu karıştırılıyor. Tabi ki salkım domatesi Hollanda’nın alması tek domatesi tesirler diye bakıyorlar lakin şu an İspanya’dan gelen Demre domatesi üzere topraklı salkımı 70 Euro/Sente Almanya’ya teslim ediyorlar. Artık fiyatlar yüksek kaldığından bizde işler yavaşladı. Üretimde azalma yok, her geçen gün çoğalıyor, azalma olacağını da düşünmüyorum ancak ekimde bir sene domates fazla ekiliyor, öteki yıl biber fazla ekiliyor. Bunları ayarlamak lazım, havalar da hoş gidiyor” diye konuştu.
YENİ ESERLER ÇIKTI, FİYATLAR DÜŞÜYOR
Antalya Toptancı Hal Yaş Zerzevat ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Hasan Ali Yılmaz, Antalya kıyı bandı üretiminin başlamasıyla, bütün zerzevat kümelerinin da hale geldiğini, fiyatların da eserlerin çıkmasıyla düşüşe geçtiğini kaydetti. Domatesin 14 TL düzeyinden 12 TL düzeyine düştüğünü açıklayan Yılmaz, “Biberlerimiz 11 TL, patlıcan 8 TL, salatalık 7 TL düzeyinde ve fiyatlar pek olağan, çitçimizi de mutlu ediyor. Tüketiciyi de şad edecek bir düzeye gideceğini düşünüyoruz” sözlerini kullandı.
AVRUPA’YA İHRACATTA ARTIŞ BEKLENTİSİ
Avrupa’da, Rusya kaynaklı doğal gaz krizine işaret eden Yılmaz, buna bağlı üretimdeki düşüşün, Türkiye’den talepleri artıracağını kaydetti. Türkiye’deki üretimin de geçen yılın üzerinde olduğunu lisana getiren Yılmaz, güç krizinden ötürü yurt dışına ihracatta artış beklediklerini açıkladı. Domatesin kış devrinde kimi lüks semtlerde ve lüks çeşitlerin 50 TL olabileceğini de söyleyen Yılmaz, şöyle devam etti:
“Ama şu andan 50 lira olacak demek mümkün değil. Neye dayanarak diyeceğiz, belirli bir periyot aşikâr lüks bölgelerde olabilir, şu an çok erken. Kokteyl domates 16, pembe 21 TL düzeyinde. Lüks dediğimiz eserlerde bazen o fiyatları gördüğümüz bölgeler olabilir fakat kışın devamlı suretle 50 TL’ye domates yiyeceğiz demek yanlış olur. Artık bir şey söylemek için erken. İhracat, hava kurallarıyla alakalı 20- 30’u bulur.” (DHA)